سدهای آب آشامیدنی استانبول
استانبول از منابع آب سطحی تغذیه می شود.
آب ورودی در فصول بارندگی در سدها و رگلاتورها جمع آوری و پس از انجام فرآیندهای تصفیه لازم بواسطه منتقل کننده ها در اختیار شهر قرار می گیرد.
به منظور پاسخگویی به تقاضای فزاینده آب به دلیل افزایش جمعیت استانبول و گسترش جغرافیایی منطقه
خدماتی آن، آب آشامیدنی از حوضه های آبی مختلفی از تکیرداغ در سمت اروپایی تا دوزچه در سمت آناتولی
گسترش می یابد، تامین می شود.
در ادامه به برسی منابع آبی استانبول به صورت موردی می پردازیم .
1- سد علی بی
سد علی‌بی هم نام با منطقه ای در استانبول است که در مجاورت آن واقع است و با عنوان سد علی بی کوی نیز شناخته میشود.
این سد بین سال‌های 1975 تا 1983 بر روی جریان آب رودخانه ای علی بی یا مالووا استریم در استانبول به منظور تامین آب آشامیدنی ( آب شهری و صنعتی ) ساخته شده است.
حجم بدنه سد که از نوع خاکی پرکننده است 1.930.000 مترمکعب، ارتفاع آن از بستر رودخانه 30.00 متر، حجم دریاچه در
سطح آب معمولی 66.80 میلی متر مکعب و مساحت دریاچه در سطح آب معمولی 4.66 کیلومتر مربع است سالانه 39
میلی متر مکعب آب آشامیدنی را تامین می کند.
2- سد بویوک چکمجه
سد بویوک چکمجه Büyükçekmece سدی است که بین سال های 1983-1988 بر روی دریاچه بویوک چکمجه Büyükçekmece در غرب استانبول به منظور تامین آب شرب و صنعتی ساخته شده است.
حجم بدنه سد که از نوع دفن زباله است 000/2 مترمربع، ارتفاع آن از بستر آب 00/13 متر، حجم دریاچه در سطح آب
معمولی 61/161 میلی‌متر مکعب و مساحت دریاچه در سطح آب معمولی 00/43 کیلومتر مربع است.
این سد سالانه 102 میلی متر مکعب آب آشامیدنی را تامین می کند.
3- سد دارلیک
سد دارلیک سدی است که بین سال‌های 1986 تا 1988 بر روی جریان دارلیک استانبول به منظور تامین آب آشامیدنی ساخته شده است.
حجم بدنه سد که از نوع پرکننده سنگی است 1.600.000 مترمکعب، ارتفاع آن از بستر رودخانه 73.00 متر، حجم دریاچه در
سطح آب معمولی 107.00 میلی متر مکعب و مساحت دریاچه در سطح آب معمولی 5.56 کیلومتر مربع است.
این سد سالانه 108 میلی متر مکعب آب آشامیدنی را تامین می کند.
4- سد المالی 2 و 1
سد Elmalı سدی است که بر روی جریان رود چاووش باشی در استانبول بین سال‌های 1952 تا 1955 با هدف تامین آب شرب و مصارف صنعتی ساخته شده است.
((((شرکت آب Üsküdar-Kadıköy در سال 1893 سد المالی1 را بر روی جریان المالی ساخت تا برخی از نیازهای آبی بخش
آناتولی را برطرف کند. سد المالی 2 بر روی جریان چاووشباشی در سال 1950 ساخته شد. ظرفیت سالیانه آن 15 میلیون
متر مکعب و مساحت آبریز آن 81 کیلومتر مربع است.))))
حجم بدنه سد که از نوع ثقلی بتنی است 103000 متر مکعب و ارتفاع آن از بستر رودخانه 42.5 متر می باشد.
حجم دریاچه در سطح آب معمولی 10.00 میلی متر مکعب و مساحت دریاچه در سطح آب معمولی 2.80 کیلومتر مربع است.
سالانه 10 میلی متر مکعب آب آشامیدنی را تامین می کند.
5- مجموع سد های استرانکا
سدهای Strandja حوضه ای است که توسط چندین سد در Tekirdag تشکیل شده است.
این سدها که در انتقال آب از کوه های استرانجا نقش دارند، برای تامین آب مورد نیاز استانبول در زمانی که رجب طیب
اردوغان شهردار بود، در سال 1995 با 5 سد، ساخته شدند.
سدهای Kazandere و Pabuçdere که در نزدیکی روستای Aksicim در منطقه Vize در Kirklareli قرار دارد، یکی از مهمترین
سدهای انتقال آب از کوه های Istranca در ترکیه به استانبول است،
سد Strandja دوزدره که بر روی رودخانه‌های کوه‌های ایسترانکا ساخته شده است، منبع آبی است که از سدهای
کوزولودره، بویوکدره، سلطان‌باغچه‌دره و المالیدره به استانبول می‌آیند..
سدهای Kazandere و Pabuçdere حوضه های آبریز درست زیر Istrancalar هستند.
آب از کوه های Strandja با 5 سد و تونل به دریاچه ترکوس منتقل می شود. با آب انتقالی روزانه 200 میلیون متر مکعب آب استانبول تامین می شود
6- سد اومرلی
سد اومرلی سدی است که بین سال های 1968 تا 1973 به منظور تامین آب آشامیدنی در رودخانه ریوا در استانبول ساخته شد.
این سد با ظرفیت آب 220 میلیون متر مکعب یکی از بزرگترین منابع آبی استانبول است.[1]
حجم بدنه سد که از نوع خاکی پرکننده است 2.198.000 مترمکعب، ارتفاع آن از بستر رودخانه 52.00 متر، حجم دریاچه در سطح آب معمولی 386.50 میلی متر مکعب و مساحت دریاچه در سطح آب معمولی است. 23.10 کیلومتر مربع است.
سالانه 180 میلی متر مکعب آب آشامیدنی را تامین می کند.
روستای Esenceli در نزدیکی سد قرار دارد.
7- سد پابوچ دره
سد پابوچدره:
سد پابوچدره در سال 2000 مورد بهره برداری قرار گرفت. این سد محصول فناوری است که برای اولین بار در جهان تحقق یافته است.
سدهای کازاندره و پابوچدره با تونلی به طول 2507 متر و قطر 4.5 متر به یکدیگر متصل شدند و آب اضافی کازاندره به حجم ذخیره در پابوچدره منتقل شد.
به لطف راه اندازی این سد در کوه های یلدیز، سالانه 60 میلیون متر مکعب آب به استانبول آورده شده است. وسعت این سد 178.5 کیلومتر مربع است.
8- سد سازلیدره
این سد که در سال 1998 بر روی Sazlıdere ساخته شد، تقریباً 6 کیلومتر از دریاچه Küçükçekmece فاصله دارد.
سد سازلیدره که با ظرفیت سالانه 55 میلیون مترمکعب از منابع مهم آبی استانبول است، در جهت شرقی-غربی 20 کیلومتر طول و در جهت شمالی-جنوبی 9 کیلومتر عرض دارد.
مساحت دریاچه در سطح آب معمولی 11.81 کیلومتر مربع است. وسعت این سد 165 کیلومتر مربع است.
9- سد ترکوس
در سال 1868 با اعطای امتیازی به شرکت فرانسوی توسط سلطان عبدالعزیز به منظور رفع نیازهای ناکافی آب استانبول و تامین آب تحت فشار ساختمانهای مدرن نوساز، شرکت Dersaadet Anonim Water (شرکت ترکوس) تأسیس شد.
بدین ترتیب پذیرفته شد که شرکت ترکوس چشمه، نهر و آب های زیرزمینی را جمع آوری و به دریاچه ترکو تحویل دهد و آب دریاچه ترکو را تصفیه و در اختیار شهر قرار دهد.
اولین مرکز، مرکز ترویج در ساحل دریاچه ترکوس است که در سال 1883 ساخته شد.
در سال 1926 اولین تصفیه خانه آب در پشت کاگیتانه ساخته شد و این آب پس از تصفیه و کلرزنی در اختیار شهر قرار گرفت.
Dersaadet Anonim Su Şirketi، معروف به شرکت ترکوس، همچنین یک مرکز پمپاژ در لبه دریاچه ترکو ایجاد کرده است تا نیازهای آب تحت فشار ساختمان های چند طبقه را تامین کند.
این ایستگاه پمپاژ که تا سال 1967 مورد بهره برداری قرار داشت، امروزه به عنوان موزه صنعتی حفاظت می شود.
سد ترکوس ظرفیت سالانه 142 میلیون متر مکعب و مساحت آبریز آن 619 کیلومتر مربع است.
10- سد کازاندره
سد کازاندره که در سال 1376 تکمیل شد، ظرفیت سالانه 100 میلیون متر مکعب دارد. پی سد کازندره بر روی زمین های آبرفتی قرار دارد. وسعت این سد 313 کیلومتر مربع است.
11- سد دوز دره
سد دوزدره که اولین حرکت پروژه ایسترنجالار است و در سال 1995 تکمیل و به بهره برداری رسید، دارای حوضه آبریزی به مساحت کیلومتر مربع است.
عملکرد سالانه این سد 4.5 میلیون متر مکعب است.
12- سد کوزولودره
سد کوزولودره که در مرحله دوم پروژه ایسترنجالار قرار دارد و حجم سالانه آن 11.3 میلیون متر مکعب است در سال 95 به بهره برداری رسید.
وسعت این سد 34 کیلومتر مربع است.
13- سد بویوکدره
سد Büyükdere در سال 1995 تکمیل و مورد بهره برداری قرار گرفت.
با تکمیل Büyükdere، استانبول دارای منبع آبی با ظرفیت سالانه 28.4 میلیون متر مکعب است.
با استفاده از فناوری های پیشرفته در ساخت سد، پرده بتنی نفوذناپذیری به عمق 15 متر ایجاد شد. وسعت این سد 81 کیلومتر مربع است.
14- سد سلطان باغچه دره
سد سلطان باغچهدره، یکی از سدهای ساخته شده بر روی جریان های ایسترنکا، در سال 1997 تکمیل و مورد بهره برداری قرار گرفت.
سد سلطان باغچهدره ظرفیت سالانه 19.4 میلیون مترمکعب و مساحت آبریز آن 46.5 کیلومتر مربع است.
15- سد و منتقل کننده ، تنظیم کننده یشیل چای
با پروژه Yeşilçay، سالانه 145 میلیون متر مکعب آب با رگولاتورهای Sungurlu و Isakkoy که بر روی جریان های Göksu و Çanak در 60 کیلومتری اومرلی ساخته شده اند، به استانبول آورده شده است.
آب جمع آوری شده در منطقه Yeşilçay از طریق رگولاتورهایی که در سال 2004 به بهره برداری رسید به کارخانه های تصفیه آب آشامیدنی Emirli منتقل می شود.
16- تنظیم کننده ملن
با پروژه ملن که فاز اول آن در سال 2007 تکمیل شد، سالانه 268 میلیون متر مکعب آب اضافی در اختیار استانبول قرار گرفت.
در پروژه ملن که فاز دوم آن در سال 1394 به پایان رسید، میزان آب دریافتی به 575 میلیون متر مکعب در سال رسیده است.
17- تنظیم کننده یشیل وادی
ظرفیت روزانه رگولاتور Yeşilvadi که در سال 92 به بهره برداری رسید، 28 هزار متر مکعب است.
18- شیله کیسون ولز
که در سال 1996 به بهره برداری رسید.
سدهای آب آشامیدنی استانبول