مشاهیر ترکیه

مشاهیر ترکیه

تاثیر افراد موفق در طول تاریخ هر ملیتی بر کسی پوشیده نیست .

آنها به واسته ی پیشتازی و یا منحصر به فرد بودنشان برای هر فردی در آن جامعه قابل احترام هستند. حتی افرادی که با دیدگاه امروزی ملتشان زاویه های اعتقادی یا اجتماعی دارند .

این افراد که در زمینه های گوناگون ادبی ، هنری ، علمی و … نامی از خود بجای گزارده اند الگویی می شوند برای نسل های بعدی و طرفدارانی که سعی در ادامه دادن راه آنها دارند.

ترکیه هم مانند دیگر ممالک، مشاهیر مختص به خود را دارد.

البته در بعضی موارد به علت دو ملیتی بودن این افراد اشتراکاتی با دیگر ملیت ها نیز دارند.

در این مطلب سعی داریم به تعدادی از افراد معروف و تاثیر گذار ترکیه اشاره و مختصری از وقایع حیات شان را با شما در میان بگذاریم .

 لیلا گنجر

لیلا گنجر که یکی از مشهورترین سوپرانوهای قرن بیستم در جهان بوده و نامش با حروف زرین در تاریخ اپرا نوشته شده

است، حیات هنری خود را در سال 1950 با نقش سانتوازا در اثر معروف “کاوالریا روستیکانا” در اپرای آنکارا آغاز کرد.

این هنرمند بزرگ و برجسته ترک برای اولین بار در سال 1953 برای اجرای یک کنسرت رادیویی در چارچوب قرارداد فرهنگی منعقده بین ترکیه و ایتالیا به شهر رم رفت.

موفقیت شایان تقدیر وی در این کنسرت باعث شد تا اپراهای بزرگ و معروف ایتالیا به او ایفای نقش اول را پیشنهاد کنند.

و بدین ‌ترتیب لیلا گنجر به حیات هنری خود در صحنه جهانی پا گذاشت.

لیلا گنجر با اجرای اپرای لو تراویایتا ( La Traviata ) اثر معروف جوزپ وردی خالق شاهکارهای اپرا در جهان در بسیاری از

کشورهای اروپایی، روسیه و ایالات متحده آمریکا بر روی صحنه رفت.

این هنرمند شهیر ترک در سال 1957، به بزرگترین آرزو و هدف هنری خود دست یافته و در سالن اپرای معروف La Scala در شهر میلان ایتالیا هنرنمایی کرد.

لیلا گنجر که در سال 1985 با صحنه  وداع  گفت تا تاریخ فوت ‌ش یعنی سال 2008 سمت‌ های مهم و بزرگی را در تاتر اپرای” La Scala ” بر عهده گرفته و در این تئاتر به شاگردان اپرا تدریس هم می کرد.

او که با شخصیت پژوهش‌گر و تحصیلات عالی خود آثار فراموش شده بسیاری را اجرا کرده است، با استفاده از روش

خاصی در صدای خود، مفهوم “Generate” به معنای “به وجود آوردن” را در اصطلاحات اپرای جهان متداول نمود.

فاطما عالیه

فاطما عالیه را به قلمش می‌شناسند.

او فعال حقوق زنان، مترجم، نویسنده و روزنامه‌ نگاری برجسته بود که به عنوان اولین رمان ‌نویس زن در تاریخ ترکیه شناخته می‌شود.

در کل زمان حکومت امپراتوری عثمانی تنها یک زن نویسنده وجود داشت که آن هم عالیه بود.

او از زنان شیک ‌پوش و پیشتاز بود و در طول عمر همواره با لباس ‌های اروپایی در انظار عمومی ظاهر می شد.

آثار او به عربی، فرانسه و انگلیسی ترجمه شده‌اند.

عالیه تاپوز در سال‌های پایانی عمر خود برای درمان چندین بار به فرانسه سفر کرد و سرانجام در سال ۱۹۳۶ میلادی در سن ۷۳ سالگی درگذشت.

گفتنی است تصویر فاطمه عالیه بر اسکناس 50 لیری نقش بست .

بوهوری ‌زاده مصطفی ایتری افندی

بوهوری ‌زاده مصطفی ایتری افندی موسیقی‌دان برجسته‌ ترکیه است که فعالیتش به دوران عثمانی بازمی‌ گردد.

او علاوه بر آهنگسازی، شاعر و خواننده هم بود.

او را استاد موسیقی کلاسیک ترکیه می‌دانند.

ایتری در طول عمر پرکارش هزاران اثر خلق کرد، اما در حال حاضر تنها ۴۰ اثر از آثار او باقی‌ مانده‌ است.

لقب او را به دلیل علاقه‌ ای که به باغبانی و گل و گیاه داشت ایتری گذاشتند. ایتری گلی خوشبو به رنگ صورتی است.

گفتنی است تصویر بوهوری ‌زاده مصطفی ایتری افندی براسکناس  100 لیری نقش بست.

یونوس امره

از دیگر مشاهیر ترکیه یونوس امره از شاعران بنام ترکیه و از اهالی تصوف بود. از اشعار وی چنین برمی‌آید که مخاطب آن مردم کوچه و بازار و عشایر بوده‌اند.

امره شاعری انسان ‌گرا بود. اهل ادب مولانا را شاعر طبقات تحصیل کرده و امره را شاعر مردم پسند فولکور ترکیه می‌دانند.

قبل از انقلاب گزیده‌ای از اشعار ارزشمند این شاعر بزرگ به زبان فارسی ترجمه شد که اکنون دیگر در دسترس نیستند.

گفتنی است که تصویر یونوس امره بر اسکناس 200 لیری نقش بست.

احمد کمال الدین

احمد کمال الدین که به دلیل شغلش به او معمار کمال‌ الدین می‌گویند، از معماران برجسته اواخر امپراتوری عثمانی است.

وی مدرک معماری خود را از دانشگاه فنی استانبول دریافت کرد و پس از آن برای ادامه تحصیل به آلمان رفت و موفق به

کسب مدرک معماری حرفه‌ای از دانشگاه فنی برلین شد.

استعداد، خلاقیت و اعتماد ‌به‌ نفس سه ویژگی ممتاز کمال‌ الدین بود. او در بازسازی و احیای بسیاری از ساختمان ‌های قدیمی ترکیه نقش داشته است.

گفتنی است تصویر احمد کمال الدین بر اسکناس 20 لیری نقش بست.

کاهیت ارف

یکی دیگر از مشاهیر ترکیه کاهیت ارف ریاضیدان مشهورترک که با حل قضیه ‌ای که به نام خودش نام‌ گذاری شد (Arf) شناخته می‌شود.

او پس از اتمام دبیرستان با دریافت بورسیه از وزارت آموزش ترکیه برای تحصیل به فرانسه رفت.

کاهیت ارف تا پایان عمر به پاس زحماتش در حل مسائل پیچیده‌ ریاضی جوایز متعدد بین ‌المللی و داخلی دریافت کرد.

هر سال گروه فنی ریاضی دانشگاه خاورمیانه برای بزرگداشت او سخنرانی ویژه‌ای برگزار می‌کند.

گفتنی است تصویر کاهیت ارف بر اسکناس 10 لیری نقش بست.

پروفسور آیدین ساییلی

پروفسور آیدین ساییلی تاریخ‌ شناس سرشناس ترک، در سال ۱۹۱۳ در استانبول متولد شد.

وی توانست در ملاقاتی با آتاتورک و با پشتیبانی وی بورس دانشگاه هاروارد را دریافت کند.

سپس برای ادامه‌ تحصیل به آمریکا رفت و در سال ۱۹۴۷ در رشته‌ تاریخ علم از دانشگاه هاروارد مدرک  PHD  خود را دریافت کرد.

پروفسور آیدین ساییلی به صورت تخصصی به تاریخ ‌نویسی در رشته‌ ریاضیات مشغول بود.

گفتنی است تصویر پروفسور آیدین ساییلی بر اسکناس 5 لیری نقش بست.

ناظم حکمت

ناظم حکمت ازنمایشنامه ‌نویسان کمونیست ترکیه‌ بود.

وی در شهر سالونیکا دومین شهر بزرگ یونان امروزی که‌ در آن زمان جزو امپراتوری عثمانی بود، به‌ دنیا آمد.

ناظم بر اثر سکته‌ قلبی در مسکو جان باخت و در گورستان نووودویچی به خاک سپرده شد.

ناظم حکمت از سن 14 سالگی سرودن شعر را آغاز نمود.

یاشار کمال

یاشار کمال Yaşar Kemal  از نویسندگان معاصر مشهور و کردتبار ترکیه است. وی زادهٔ ۱۹۲۳ در روستای همیته، استان عثمانیه در کردستان ترکیه ‌است.

نام اصلی او «کمال صادق گوکچَلی» است و والدینش از کردهای تنگدست وان بودند.

وی کودکی بسیار سختی را پشت سر گذاشت و در همان ایام بود که یک چشم خود را نیز از دست داد.

وی همچنین شاهد به قتل رسیدن پدرش هنگام نماز خواندن در مسجد بود.

یا شار کمال، نویسندهٔ بلند آوازهٔ کرد/ترکیه، در میان خوانندگان ایرانی نامی آشناست.

بیشتر رمان‌های یاشار کمال به زبان فارسی ترجمه شده و مورد مقبولیت مخاطبین خاص و عام قرار گرفته است.

عزیز نَسین

عزیز نَسین متولد ۲۰ دسامبر ۱۹۱۵ نویسنده و طنزنویس مشهور ترکیه است. نام او به هنگام تولد مَحمَت نُصرَت بوده‌ است.

نسین پس از خدمت افسری حرفه‌ ای، سردبیری شماری از گاهنامه‌ های طنز را عهده‌ دار شد.

دیدگاه‌های سیاسی او منجر به چند بار به زندان رفتن شد. بسیاری از آثار نسین به هجو دیوان ‌سالاری و نابرابری‌های اقتصادی در جامعهٔ وقت ترکیه اختصاص دارند.

آثار او به افزون از ۳۰ زبان گوناگون ترجمه شده‌اند. بسیاری از داستان‌های کوتاه او را ثمین باغچه‌ بان، احمد شاملو، رضا همراه و صمد بهرنگی به فارسی ترجمه کرده‌اند.

در سال‌های پایانی زندگی، عزیز نسین به مبارزهٔ روزافزون با آن ‌چه نادانی و افراطی ‌گری دینی می‌خواند پرداخت.

او به آزادی بیان و حق انتقاد بدون چشم ‌پوشی از اسلام معتقد بود. بعد از فتوای خمینی برای قتل سلمان رشدی، نسین ترجمهٔ کتاب آیات شیطانی را آغاز کرد.

این مهم منجر به مورد هدف قرار گرفتن وی از سوی گروه‌های افراطی اسلامی شد.

در ۱۹۹۳ افرادی هتل محل استراحت او را در شهر سیواس آتش زدند و سبب مرگ ۳۷ نفر شدند. خود نسین از این جریان جان سالم بدر برد.

عزیز نسین در ۶ ژوئیه ۱۹۹۵ چشم از جهان فرو بست.

اورهان پاموک

اورهان پاموک با نام کامل فریت اورهان پاموک زاده ۷ ژوئن ۱۹۵۲ نویسنده و رمان‌ نویس اهل کشور ترکیه و برنده جایزه نوبل ادبیات است.

اورهان پاموک نخستین ترک ‌تباری است که این جایزه را دریافت کرده‌است.

وی در کشور خود نویسنده‌ای نامدار و آثارش به بیش از۴۰ زبان ترجمه شده‌ است. اورهان پاموک در خانواده ‌ای پراولاد و مرفه زاده شد.

ارسلان فصیحی سر ویراستار سابق انتشارات ققنوس، از نزدیک با پاموک آشنا بود و در سفری که این نویسنده به دعوت انتشارات ققنوس به ایران انجام داد، میزبان او در تهران بود.

او دو اثر پاموک با نام‌های “قلعه سفید” و “زندگی نو” را به فارسی ترجمه و منتشر کرده‌است

البته “قلعه سفید” قبل تر از آن نیز با ترجمهٔ دیگری به بازار ایران آمده بود.

او ترجمهٔ رمان‌های “برف” و “نام من قرمز”، دیگر آثار پاموک، را هم در دست دارد،

اما به علت مضامین و محتوای این دو کتاب، چاپ آن در شرایط  و مقررات فعلی جمهوری اسلامی ایران، بعید به نظر می ‌رسد.

الیف شفق

الیف شفق (به ترکی استانبولی: Elif Şafak) زاده ۱۹۷۱ استراسبورگ فرانسه، یک نویسنده ترکیه‌ ای ‌تبار و از مشاهیر ترکیه است .

وی رمان‌ هایی به انگلیسی و ترکی و فرانسوی منتشر کرده است.

شفق دو رمان به انگلیسی نوشته است که بخاطر اشاره به نسل ‌کشی ارمنیان در رمان دومش به نام حرام‌ زاده استانبول (The Bastard of Istanbul) از سوی دادگاه‌های ترکیه به جرم “اهانت به هویت ترک ” متهم شد.

پرونده او در ژوئن ۲۰۰۶ بسته شد ولی در ژوئیه همان سال دوباره گشوده شد و وی با احتمال سه سال زندان روبرو گردید.

مترجم و ناشر او هم با همین تعداد سال حبس روبرو شدند اما در۲۱ سپتامبر ۲۰۰۶ بخاطر کمبود مدرک پرونده او از نو بسته شد.

احمد کایا

از معروفترین مشاهیر ترکیه احمد کایا (به ترکی: Ahmet Kaya) متولد سال ۱۹۵۷ خواننده کرد تبار اهل ترکیه بود.

او بنیانگذار سبک اعتراض ‌خوانی در موسیقی کشور ترکیه، و از افراد دموکرات است.

معروفترین آلبوم او (منتشر شده به سال ۹۴) «ترانه‌هایم برای کوه‌ها» نام دارد که بیش از ۱٫۵ میلیون کاست فروش کرد و جزو پرفروشترین آلبوم‌های تاریخ موسیقی ترکیه‌ است.

معروفترین اثر اوبا عنوان «با گریه هایمان» از همین آلبوم است که محبوبیت زیادی یافت. وی به هر دو زبان ترکی و کردی آواز می‌خواند.

گفته می شود او در سال ۲۰۰۰ در پاریس به دلیل سکته قلبی درگذشت اما عده‌ ای بر این باورند که توسط حکومت ترکیه مسموم شده‌است و در گورستان پرلاشز مدفون است.

مشاهیر ترکیه

استانبولیار ، مرجع اطلاع رسانی فارسی زبانان ترکیه